„Kto kopie leżącego” – czyli kolejna odsłona po wyroku TK?

„Kto kopie leżącego” – czyli kolejna odsłona po wyroku TK z 18.07.2013 (SK 18/09)?

W dniu 27.09.2013 r. upłynął dla podatników termin do składania wniosków o wznowienie postępowania w sprawach, w których zostały im ustalone zobowiązania w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych za lata 1998-2006. Zgodnie bowiem z art. 241 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej – wniosek o wznowienie postępowania wnosi się w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK. Sławetne już orzeczenie TK z dn. 18.07.2013 r. (sygn. akt SK 18/09) zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym właśnie w dn. 27.08.2013 r. Ja wiadomo TK uznał, iż przepis art. 20 ust. 3 w brzmieniu obowiązującym od 1.01.1998 r. do 31.12.2006 r., jest niezgodny z art. 2 w zw. z art. 64 ust. 1 Konstytucji. Tyle w telegraficznym skrócie. Jednak co dalej ? Każdy trzeźwo myślący uczestnik obrotu prawnego, w szczególności znający realia polskiego sądownictwa administracyjnego, zapyta o skutki wyroku TK. Pytanie to siłą rzeczy musi odnosić się właśnie do spraw, które zawisły przed tymiż właśnie sądami administracyjnymi. I tu czeka nas miłe zaskoczenie. Sądy administracyjne w zasadzie „gremialnie” przyjęły krytykę TK wyrażoną w cytowanym wyroku z 18.07.2013 r. za swoją. Jeśli prześledzimy, jak wcześniej – równie „gremialnie”, gładko i bezkrytycznie – sądy administracyjne akceptowały bezprawną praktykę stosowania art. 20 ust. 3 PdofU przez organy podatkowe, to za wręcz niespotykaną „odwagę” należy uznać ostatnie orzeczenia NSA i niektórych WSA. Prym wiodą tutaj te orzeczenia NSA, które – z korzyścią dla podatników – zostały wydane jeszcze przed wejściem w życie cytowanego wyroku TK. Można tutaj wskazać np. na wyroki NSA z dn. 13.08.2013 r. (II FSK 2327/11, II FSK 2299/11, II FSK 2327/11). Wszędzie tam NSA powołał się na ustne motywy wyroku TK. Innym przejawem korzystnej dla podatników tendencji jest także wyrok WSA w Warszawie z dn. 27.09.2013 r. (III SA/Wa 1856/13). W tym przypadku sąd uwzględnił skargę podatnika, chociaż sprawa dotyczyła roku 1997. Niewątpliwie jest to ciekawy przypadek albowiem TK orzekał o niezgodności art. 20 ust. 3 w brzmieniu za lata 1998-2006. Warto zatem poczekać na uzasadnienie pisemne tegoż wyroku. Wydaje się jednak, że raczej kwestią czasu jest wyrok TK odnoszący się do art. 20 ust. 3 właśnie za lata nie objęte wyrokiem SK 18/09. Brzmienie tego przepisu nie różni się obecnie w swojej treści normatywnej od brzmienia tegoż art. za lata 1998-2006. Tytułem podsumowania chciałbym tylko zapytać, dlaczego wcześniej te same składy nie dostrzegały tak oczywistej wadliwości owego art. 20 ust. 3 PdofU, szczególnie w kontekście tak całkowicie pozaprawnej praktyki organów podatkowych ? Sam niejednokrotnie spotykałem się na sali, a potem w pisemnych uzasadnieniach wyroków, z tezą, że osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, np. rolnik, ze względu na brzmienie art. 20 ust. 3 PdofU (które de facto trudno było wywieść) miała obowiązek gromadzić dowody, do których żaden przepis wprost jej nie zobowiązywał. No cóż, lepiej późno niż wcale, tyle że teraz to już nie sztuka …