201501.05
0

W.B. darowała swojemu wnukowi M.B. mieszkanie. Uzgodniono, że babcia będzie miała możliwość niezakłóconego zamieszkiwania w darowanym mieszkaniu aż do jej śmierci. Jednakże z uwagi na wzajemne zaufanie stron, zaniechano formalnego ustanowienia w akcie notarialnym prawa zamieszkiwania W.B. w przedmiotowym lokalu.

Od momentu zawarcia umowy darowizny, W.B. sama zajmowała i użytkowała lokal oraz opłacała wszystkie należności związane z jego korzystaniem. W celu skorzystania z programu „Rodzina na swoim” i uzyskania kredytu na budowę domu, M.B. zbył darowaną mu przez babcię nieruchomość ” (z programu mogły skorzystać osoby, które nie były właścicielami nieruchomości). M.B. darował  mieszkanie swojemu bratu – B.B. W lipcu 2012 r. W.B. otrzymała od swojego drugiego wnuka – B. B., będącego już nowym właścicielem mieszkania, wezwanie do podpisania umowy najmu lokalu. Ustalono w niej miesięczny czynsz w wysokości 650 zł. Zagrożono, że w przypadku niepodpisania umowy najmu na wskazanych warunkach, W.B. będzie musiała niezwłocznie opuścić mieszkanie. W. B. zwróciła się więc do wnuka z prośbą o zaniechanie jakichkolwiek działań zmierzających do opuszczenia przez nią lokalu. Wskazała, że ma prawie 80 lat, żyje ze skromnej emerytury i nie ma innego lokalu, w którym mogłaby zamieszkać.

Ostatecznie B.B. po rozmowie ze swoim bratem M. B., zaniechał dalszych czynności zmierzających do opuszczenia lokalu przez babcię. Jednakże w ocenie babci, dokonanie darowizny przez M.B. na rzecz swojego brata stanowiło rażącą niewdzięczność obdarowanego względem niej jako darczyńcy. Pismem z dnia 05.09.2012 r. złożyła M.B. oświadczenie o odwołaniu darowizny. Następnie pozew do Sądu skierowała przeciwko aktualnemu właścicielowi, tj. B.B. W pozwie wnosiła o zobowiązania pozwanego do złożenia oświadczenia w przedmiocie przeniesienia na nią prawa własności w/w lokalu wraz z udziałem w częściach wspólnych budynku i w prawie użytkowania wieczystego gruntu. Pozwany wnosił o oddalenie powództwa. Argumentował, że nabył mieszkanie od osoby uprawnionej i nie ma obowiązku go zwracać. Sąd I instancji uwzględnił powództwo. Ustalono, że darowizna pomiędzy braćmi została dokonana bez wiedzy powódki. Było to dla niej bardzo krzywdzące. Powódka bowiem ma 80 lat, utrzymuje się ze skromnej emerytury i nie ma innego lokalu mieszkalnego. Ponadto to ona ponosi wszelkie koszty związane z utrzymaniem lokalu: uiszcza opłaty, przeprowadza remonty.

Dla Sądu nie był wystarczający argument pozwanego, że darowizna była konieczna dla skorzystania z programu „Rodzina na swoim. Sąd uznał, że taki sam cel M.B. mógł uzyskać darując babci przedmiotowy lokal, a nie swojemu bratu. B.B. złożył apelację, która została oddalona. Sąd Apelacyjny podzielił zdanie sądu I instancji, że w zaistniałych okolicznościach, zbycie mieszkania, w którym mieszka darczyńca stanowi rażącą niewdzięczność. Ponadto przypomniał, że odwołanie darowizny może zostać skierowane tylko do obdarowanego. Powódka oświadczenie o odwołaniu darowizny złożyła swojemu wnukowi M.B. Jednakże z uwagi, że nie był on juz właścicielem lokalu mieszkalnego, powództwo wytoczyła przeciwko B.B. (ówczesnemu właścicielowi lokalu). W ocenie Sądu Apelacyjnego powódka prawidłowo skierowała powództwo zmierzające do zwrotu przedmiotu darowizny. B. B. jest biernie legitymowany na podstawie przepisu art. 407 K.c. w zw. z art. 898 § 2 K.c.

Zgodnie z art. 407 k.c. jeżeli ten kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, rozporządził korzyścią na rzecz osoby trzeciej bezpłatnie, to wówczas obowiązek wydania korzyści przechodzi na tę osobę. Sąd Apelacyjny wskazał, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego jest ugruntowany pogląd, zgodnie z którym w sytuacji nieodpłatnego rozporządzenia przez obdarowanego przedmiotem darowizny na rzecz osoby trzeciej, to na tę osobę przechodzi obowiązek zwrotu przedmiotu darowizny w przypadku skutecznego jej odwołania. Pozwany B. B., który nie był obdarowany przez powódkę, jest właśnie osobą trzecią w rozumieniu art. 407 K.c. Z kolei z art. 405 K.c. wynika zasada, zgodnie z którą wydanie korzyści następuje w naturze. W przypadku skutecznego odwołania darowizny własności nieruchomości, zwrot przedmiotu darowizny powinien nastąpić poprzez przeniesienie jej własności na darczyńcę. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 15.01.2014 r., sygn. akt I ACa 648/13

Katarzyna Matuszczak

aplikant radcowski  

Zostaw komentarz