Wadliwa implementacja Dyrektywy VAT

VAT: Wadliwa implementacja Dyrektywy VAT, co do zasady, nie daje podstaw do odliczenia podatku naliczonego – wyrok TSUE w sprawie MDDP Spółka z o.o. Akademia Biznesu Spółka komandytowa (C-319/12).

Przypomnijmy, że do dn. 31.12.2010 r. szereg zwolnień przedmiotowych było zawartych w załączniku nr 4 do vatU. Przepis art. 43 ust. 1 pkt 1 vatU odsyłał bowiem właśnie do tego załącznika. Z dniem 01.01.2011 r. sytuacja ta uległa zmianie. Ustawodawca ustawą z dn. 29.10.2010 r. – o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2010 r., Nr 226, poz. 1476), wyeliminował zał. nr 4 z ustawy. Zakres zwolnień przedmiotowych został oderwany od PKWiU i został wprost uregulowany w rozbudowanym art. 43 ust. 1 vatU.

Zmiana dotyczyła m.in. usług edukacyjnych. Do 31.12.2010 r. zwolnienie dotyczyło usług edukacyjnych sklasyfikowanych w grupowaniu ex 80 PKWiU.

Powyższe zwolnienie było zbyt szerokie i pozostawało w sprzeczności z art. 132 (1) (i) Dyrektywy 2006/112/WE. Przepis Dyrektywy wymaga bowiem, aby usługi edukacyjne były świadczone przez podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie. TSUE uznał, że zwolnienie zawarte pod. poz. 7 zał. nr 4 do vatU jest zbyt szerokie. Podmioty prywatne mogły wprawdzie zostać zwolnione w świadczeniu usług edukacyjnych, ale pod warunkiem, że cele takich podmiotów były zbieżne z celami podmiotów publicznych. Polska regulacja nie zawierała takiego ograniczenia i przez to należało ją uznać za sprzeczną z Dyrektywą.

Drugim, o wiele istotniejszym w powyższym stanie prawnym i faktycznym, było jednak wypowiedzenie się przez TSUE w kwestii dotyczącej prawa do odliczenia podatku VAT.  Przypomnijmy, że dotychczasowe orzecznictwo TSUE pozwalało zakładać, że podatnik, który świadczył usługi zwolnione przedmiotowo na podstawie prawa krajowego, które wadliwie implementowało Dyrektywę, miał prawo do odliczenia podatku naliczonego pomimo, iż faktycznie korzystał ze zwolnienia na podstawie wadliwej regulacji krajowej. W takim też kierunku zmierzał też podatnik w niniejszej sprawie. Zależało mu, aby pomimo świadczenia usług, co do których stosował zwolnienie na podstawie wadliwego art. 43 ust. 1 pkt 1 vatU, mógł jednocześnie odliczyć podatek VAT naliczony w związku z nabyciem towarów i usług wykorzystywanych w swojej działalności.

Niestety TSUE zmienił swoje stanowisko. Sąd uznał, że podatnik, który na podstawie wadliwie implementowanego przepisu świadczył usługi, korzystając przy tym ze zwolnienia przedmiotowego, nie mógł jednocześnie odliczyć podatku VAT naliczonego. Podatnik miałby prawo do odliczenia takiego podatku, gdyby – opierając się bezpośrednio na Dyrektywie – doliczał podatek VAT do świadczonych przez siebie usług.

Powyższy wyrok spowoduje, że podatnicy, którzy obecnie rozważają o odliczeniu podatku naliczonego, a to w związku z niezgodnością art. 43 ust. 1 pkt 29 vatU z Dyrektywą – zapewne „zawieszą broń”.