Walka pracodawcy z koronawirusem

W związku z pojawieniem się w Polsce koronawirusa powstały wątpliwości, w jaki sposób pracodawca winien organizować pracę w zakładzie pracy w celu zapewnienia bezpiecznych warunków pracy swoim pracownikom. Należy bowiem podkreślić, że zgodnie z art. 207 § 2 K.p. pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że pracodawca winien podjąć działania profilaktyczne przykładowo poprzez dezynfekcję pomieszczeń, zapewnienie pracownikom mydła antybakteryjnego czy też odpowiednią edukację pracowników. W ramach możliwości organizacyjnych, warto również ograniczyć pracę w wielkopowierzchniowej przestrzeni biurowej (tzw. open space). Należy też zadbać o odpowiednią instrukcję w zakresie zachowania higieny w miejscu pracy.

Pracodawca w celu zabezpieczenia miejsca pracy przed ryzykiem infekcji może wprowadzić dodatkowe obowiązki z zakresu BHP. Jeżeli jest to uzasadnione charakterem pracy, pracodawca może przykładowo wprowadzić obowiązek noszenia maseczek ochronnych. Z kolei pracownik winien stosować się do poleceń pracodawcy w zakresie BHP, a odmowa zastosowania się do zasad BHP obowiązujących w miejscu pracy, może w skrajnych przypadkach stanowić podstawę do zakończenia z pracownikiem stosunku pracy.

W obliczu rozprzestrzeniania się koronawirusa, pojawiają się pytania, czy pracodawca może skierować pracowników na badania. Należy tutaj wyjaśnić, że przepisy prawa pracy określają zasady kierowania pracowników na badania lekarskie i przeprowadzania badań wstępnych, okresowych i kontrolnych pracownika. Przepisy te nie przewidują kierowania pracownika na badania w związku ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na choroby wirusowe. Ponadto pracodawca nie jest uprawniony do samodzielnego dokonywania oceny stanu zdrowia pracownika czy też do jego izolowania  w miejscu pracy. Co więcej, zgodnie ze stanowiskiem Państwowej Inspekcji Pracy niedopuszczenie pracownika do pracy, ze względu na potencjalne zarażeniem wirusem może narazić pracodawcę na zarzut nękania czy też stosowania mobbingu.

Pracodawcy więc z jednej strony winni  chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, lecz z drugiej strony nie powinni w sposób nadmierny ingerować w prywatność pracownika. Poprzez nadgorliwe działania może bowiem narazić się na zarzut mobbingu lub dyskryminacji.

W celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania koronawirusa w szybkim tempie przyjęto w Polsce specustawę, jednakże przedmiotowa ustawa nie wyjaśnia  w sposób wystarczający wątpliwości pracowników i pracodawców związanych z działaniami mającymi na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa w miejscu pracy.  Wiele tych wątpliwości jest szczególnie aktualnych u pracodawców będącymi dużymi korporacjami czy też przedsiębiorstwami produkcyjno-usługowymi, gdzie z uwagi na liczbę osób istnieje większe ryzyko rozprzestrzenienia się choroby.

W związku z powyższym, pracodawcy powinni być świadomi ciążącego na nich obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, jednakże ich działania powinny być racjonalne i proporcjonalne. Ponadto przy zbieraniu informacji o stanie zdrowia pracowników (w tym dokonywanych pomiarach temperatury ciała), pracodawca winien mieć w szczególności na uwadze przepisy RODO. Warto więc przed wprowadzeniem konkretnych działań zasięgnąć opinii prawnika.

Katarzyna Matuszczak

radca prawny