SN może ingerować w wysokość zasądzonego zadośćuczynienia jedynie w wyjątkowych przypadkach

Kwestionując wysokość zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej, pozwany musi wykazać, że jest ono rażąco wygórowane i sąd naruszył kryteria jego ustalania. SN może ingerować w wysokość zasądzonego zadośćuczynienia jedynie w wyjątkowych przypadkach (wyrok SN z dnia 07.10.2014 r., sygn. akt I PK 39/14).

Syn powodów był pracownikiem pozwanego i pracował na tokarce. W 2008 r. uległ śmiertelnemu wypadkowi przy pracy. Wypadek był spowodowany m. in . brakiem odpowiedniego przeszkolenia pracownika i przygotowania go do tej pracy przez pracodawcę. Wskutek śmierci syna, stan zdrowia jego rodziców znacznie się pogorszył. Matka cierpiała na depresję reaktywną. Leczyła się w poradni zdrowia psychicznego. Stwierdzono u niej udar mózgu niedokrwienny, niedowład lewostronny i nadciśnienie tętnicze, zespół lęku napadowego, zaburzenia adaptacyjne z zaburzeniami innych emocji.

Rodzice złożyli do SR powództwo m. in. o zadośćuczynienie w wysokości po 40.000 zł. Zasądzono dla każdego z nich kwotę w wysokości 15.000 zł, a w pozostałej części zarówno w zakresie zadośćuczynienia, renty oraz odszkodowania w związku z pogorszeniem sytuacji rodzinnej powództwo oddalono. SR uznał, że wysokość zasądzonego zadośćuczynienia uwzględnia krzywdę moralną, a jednocześnie nie prowadzi do nadmiernego wzbogacenia powodów kosztem pozwanego. Wyrok sądu I instancji zaskarżyły obie strony.

SO zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że podwyższył zasądzone kwoty tytułem zadośćuczynienia do wysokości 25.000 zł dla każdego z powodów.

Pozwany złożył skargę kasacyjną do SN. W skardze kasacyjnej kwestionowana była jedynie wysokość zasądzonego zadośćuczynienia. SN oddalił ją. W uzasadnieniu wskazał, że kwestionowanie wysokości zadośćuczynienia w skardze kasacyjnej wymaga wykazania, że zasądzone zadośćuczynienie jest rażąco wygórowane i nastąpiło oczywiste naruszenie kryteriów jego ustalania. Tymczasem pozwany nie wykazał, że SO rażąco naruszył kryteria ustalania zadośćuczynienia czy też nie uzasadnił jego rażącego wygórowania. Wskazano, że SN może ingerować w kwestie wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jedynie w wyjątkowych sytuacjach wystąpienia oczywistych i rażących naruszeń. Samo podwyższenie zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej z kwoty 15.000 zł do 25.000 zł nie oznacza, że doszło do rażącego i nieuzasadnionego ustalenia jego wysokości.

Opisywane orzeczenie SN nie daje jednoznacznych kryteriów, w jaki sposób obliczać zadośćuczynienie i w jakich sytuacjach jest ono niewspółmierne. Krzywda w postaci rozstroju zdrowia nie ma swojego odpowiednika w wartości pieniężnej. Jednakże SN wskazał, że w przypadku kwestionowania jego wysokości należy wykazać dwie przesłanki: rażące wygórowanie zasądzonego zadośćuczynienia oraz oczywiste naruszenie kryteriów jego ustalania. Kryteria ustalania zadośćuczynienia posługują się klauzulami generalnymi, przez co bardzo trudno podać konkretną kwotę. W takich sytuacjach bardzo ważną rolę odgrywają zapadłe rozstrzygnięcia w podobnych sprawach.

Katarzyna Matuszczak

aplikant radcowski